Khi con nước lục ( nước lớn) bắt đầu kéo về đồng bằng Sông Cửu Long, thời gian từ đầu tháng 8. Thì loài cá này theo dòng phù sa đến với miền Tây như món quà hào phóng của thiên nhiên. Đây cũng là mùa mưu sinh của bao gia đình sống bằng nghề lưới, đó, đáy, đăng, giăng câu…

Trên thủy trình trôi dạt ấy, cá linh vừa đi vừa lớn, vừa sinh sản. Đầu mùa nước, cá linh bé như đầu đũa nên người dân gọi là cá linh non. Cá chưa lớn nên xương mềm, bụng có mỡ béo ngậy. Cá linh non đầu mùa kho với nước dừa, mía có hương vị ngon tuyệt. Vị béo ngậy của cá quyện với vị thơm ngọt của dừa khiến món ăn trở nên khác biệt. Cá linh kho tiêu trong nồi đất, ăn với cơm trắng, đơn giản mà đậm đà như tình người miền Tây hiếu khách.

Con to bằng ngón tay thì nấu canh chua bông điên điển, kèo nèo, so đũa, bông súng hoặc chiên giòn, chiên bột chấm mắm me hay kho mắm. Món cá linh nhúng giấm bông điên điển rất đáng để du khách thưởng thức. Cá không cần đánh vảy, chỉ cần bỏ vào rổ tre chà nhẹ là được, sau đó bỏ ruột, ướp gia vị gồm chút muối, đường, bột ngọt, tiêu và tỏi băm. Giấm phải là giấm nhà có vị chua thanh đặc biệt.

Ngoài điên điển, món này phải ăn kèm với bông súng ma mọc dại chỉ dài khoảng 1 m để tăng hương vị cho món ăn. Cá linh cho vào nồi nước đang sôi, cùng các loại rau, để vừa chín tới mới giữ được độ ngọt. Vị ngọt của cá, vị giòn của bông điên điển, bông súng, chất chua thanh của giấm, cay cay của ớt, tiêu hợp thành một mùi hương khó quên.

Ăn cá linh, ngon nhất là ở giữa những căn chòi lá ven sông, nghe gió thổi vi vu, thêm vài câu vọng cổ ngân lên da diết mới đúng chất miền Tây. Cùng người bản xứ thưởng thức nồi cơm gạo mới, canh chua cá linh bông điên điển, nhâm nhi miếng cá giòn tan rồi cạn ly rượu nếp sẽ là những trải nghiệm khó quên cho những ai ghé thăm miền đất này.

Một cảnh sắc sống động của miền Tây mùa nước nổi chính là màu vàng rực ở các bờ kênh, bờ sông từ bông điên điển. Khi được con nước bồi đắp phù sa, điên điển nở rộ mang đến một hương vị độc đáo mà chẳng nơi nào có được. Chỉ cần nhặt cuốn lá, rửa sạch thì đã có thêm một thức quà bình dị điểm tô cho các món ăn nơi đây.

Bông điên điển có rất nhiều kiểu chế biến, từ đơn giản đến cầu kì. Hôm nào lười đi chợ, cứ hái điên điển về xào tỏi thì cũng đủ no nê, chắc bụng. Hấp dẫn hơn là nồi canh chua cá linh được điểm thêm sắc vàng của chúng. Điên điển gion giòn, khi ăn lại đăng đắng nhưng đọng vị ngọt dịu ở cổ họng, nói đến đây thôi cũng thấy thòm thèm. Bên cạnh đó, người miền Tây còn tận dụng điên điển làm món tép xào, bún cá, rau chấm các món kho…

Bên cạnh món ăn quen thuộc là lẩu bông điên điển hay canh chua bông điên điển thì món bánh xèo bông điên điển là một trong những món ăn lạ miệng không thể bỏ qua.

Bánh xèo bông điên điển là tổng hòa của nhiều hương vị rất hài hòa có chua cay của nước chấm, ngọt của tôm thịt, giòn giòn của vỏ bánh, bông điên điển và bùi bùi của mỡ hành. Bánh được ăn với các loại rau trong vườn nhà như: đọt bằng lăng, đọt xoài, đọt điều, lá mơ…mang đến cho người thưởng thức hương vị bánh xèo mới lạ đến khó quên.

Nguồn nước dồi dào không chỉ mang đến cá tôm mà còn là sự trù phú của cua đồng, thức quà dân dã nhưng chẳng thua kém về độ hấp dẫn. Cua tầm này đã chắc thịt, càng to nên được cho vào món phụ sau bữa ăn để nhâm nhi đỡ “buồn” miệng. Thịt cua đồng tuy không mươn mướt, ngồn ngộn như cua biển nhưng vẫn có độ ngọt và dai thơm đặc sắc.

Nếu thân cua thường dùng để nấu canh, lẩu hay bún riêu thì càng cua còn được yêu thích nhiều hơn hẳn. Càng cua to, cứng cáp và chắc thịt sẽ chế biến theo kiểu hấp sả, luộc hay rang muối. Dù là hình thức gì cũng vẫn khiến người ta “nao lòng” vì độ ngọt béo tự nhiên. Thú vui của người miền Tây độ này là ngồi thi nhau cắn càng cua đấy.

Tại miền Tây, thịt chuột được người dân rất yêu thích vì là thực phẩm sạch, do thức ăn chủ yếu của loài này là nông sản, cỏ non, còn khu vực sống của chúng lại xa dân cư nên ít mầm bệnh.

Chuột có rất nhiều loại cũng được chế biến thành cả trăm món ăn khác nhau: chuột nấu canh chua, chuột kho, chuột nướng chao, chuột xào lá cách, lá mãng cầu, sả ớt…v…v.. lạ miệng hơn nữa là món chuột đồng nướng lu thơm lừng, mỗi món ăn từ thịt chuột sẽ đều đánh động vị giác của thực khách để lại cảm nhận đậm đà khó quên.

Chuột đồng nướng lu là đặc sản không phải ai cũng dám thử. Chuột no nê lúa chín nên béo múp míp, được làm sạch và ướp gia vị, sau đó cho vào lu quay đến khi chín vàng. Thịt chuột vừa quay vừa trở tay, thêm mỡ, thêm nước gia vị, khoảng một tiếng sau thì chuột chín vàng, thịt thơm, mềm và da rất giòn, ngon. Thịt chuột ăn kèm dưa leo, rau răm chấm muối ớt… tạo nên hương vị mới lạ, hấp dẫn.

Không phải cao hương mỹ vị, rất dân dã nhưng món cá lóc nướng trui là món ăn không thể không nhắc trong top món ngon miền Tây mùa nước nổi. Cá lóc có thịt chắc, ngọt, xuất hiện nhiều vào mùa nước.

Ngoài canh chua cá lóc nổi tiếng, loại nguyên liệu này có thể nướng trui kiểu dân dã mang đậm hương vị đồng quê. Con cá sau khi được làm sạch ruột sẽ được xiên vào que tre, cắm xuống đất rồi phủ rơm lên và đốt. Yêu cầu khó nhất là để cá không bị khét hoặc sống. Phải phủ rơm vừa đủ, rơm ít cá sẽ sống, khi ăn có mùi tanh còn rơm nhiều quá cá khét thì ăn bị đắng. Cá lóc nướng trui ngon nhất khi vừa chín tới, thịt trắng phau được bao bọc bởi lớp vảy cháy xém. Ngon nhất là ăn cuộn bánh tráng, kèm các loại rau thơm, chuối xanh, dưa chuột, khế và chấm nước mắm me.

Mùa nước nổi, cá rô bí lên ruộng để kiếm những bông lúa rụng nên lớn rất nhanh, to bằng 3-4 ngón tay, gọi là cá rô mề. Thịt cá rô mề ngọt, béo nên có thể chế biến thành nhiều món ngon.

Tiêu biểu nhất là nướng, chiên xù, kho mắm, nấu canh chua bông súng hay kho bầu non. Ở miền Tây hầu như quán nào cũng có món này, khi nào có dịp về, bạn nhớ tìm để thưởng thức. Món ăn này tuy bình dân, song vị ngon đặc trưng của miền Tây thì rất rõ ràng, sẽ mang lại cho bạn thêm một trải nghiệm thú vị về món ngon vào mùa nước nổi.

Vào mùa nước nổi, những con ốc bươu béo mập, săn chắc được ngâm nước gạo qua đêm để loại bỏ bùn đất, xả sạch với nước. Uớp ốc với tiêu xay, tiêu sống, mắm, bột ngọt, đường khoảng 10 phút cho thấm gia vị rồi nướng trên bếp than khoảng 3-5 phút là được. Vị ngọt của thịt ốc bươu hòa quyện cùng nước mắm chua chua của chanh, cay cay và nhất là hương vị đặc biệt của tiêu, tan trong đầu lưỡi …sẽ làm cho bữa ăn đặc sản mùa nước nổi miền Tây thêm phần đậm đà, khó cưỡng.

Lá non và hoa sầu đâu được rửa sạch trụng qua nước sôi để bớt đắng, sau đó cho ráo nước. Dưa leo thái mỏng, thơm cắt nhỏ vừa ăn, xoài thái mỏng hoặc xắt sợi. Khô cá sặc nướng hoặc chiên xé nhỏ, thịt ba rọi luộc cũng được cắt nhỏ, tất cả nguyên liệu trộn với chút gia vị. Nước chấm là nước mắm me được chế biến đơn giản với nước me dầm đã lọc xác và đun sôi đến sệt, nêm nếm vừa ăn. Khi ăn món này cảm giác lúc đầu là vị đắng thanh kết hợp vị chua của nước chấm, càng nhai kĩ sẽ càng cảm nhận được vị ngọt của món gỏi sầu đâu.

[/tintuc]